DONDERDAG 14 NOVEMBER 1996
DEAD MAN - JIM JARMUSCH

Wanneer William Blake (nee, niet de dichter, deze persoonsverwisseling zal later in de film centraal komen staan) op een dag in het - dan nog Wilde - Westen van de USA in het stadje Machine uit de trein stapt om zijn baantje bij de lokale fabriek te beginnen, is hij al ten dode opgeschreven. Je ziet het in zijn ogen; je ziet het in de straten van het stadje (karkassen van dode beesten, een winkel in doodskisten); je ziet het aan de manier waarop hij volkomen genegeerd wordt als blijkt dat zijn baantje al aan een ander vergeven is: deze bleekneus heeft geen toekomst, hij bevindt zich simpelweg op de verkeerde tijd op de verkeerde planeet.

Vanaf dat moment kan het alleen nog maar bergaf gaan, en dat doet het dan ook. Even leeft hij op wanneer hij Thel ontmoet in de saloon, maar hij verlaat haar bed en het stadje met een kogel in zijn lijf, afgevuurd door haar jaloerse ex-geliefde, met een prijs op zijn hoofd wegens de dubbele moord op Thel en op diezelfde ex, en met drie premiejagers achter zich aan. Dan ontmoet hij de geletterde indiaan Nobody, die hem aanziet voor de Britse dichter en hem te pas en te onpas wijsgerige uitspraken en diepe gedachten wil ontlokken. In een steeds kaler wordend landschap reist het tweetal het onafwendbare noodlot tegemoet, tergend traag en steeds weer uitgesteld, maar in een onverzettelijke beweging naar die laatste verlossende zonsondergang toe.

Dead Man is een film met een verbluffende vormgeving. Zelden zijn fraaie landschappen zo droefgeestig verfilmd als hier door cameraman Robby Mueller, zelden heeft filmmuziek zo macaber geklonken als de tot op het bot afgekloven klanken die de gitaar van Neil Young voortbrengt. Johnny Depp speelt een fabelachtige hoofdrol, er zijn korte en opmerkelijke optredens van Robert Mitchum en Iggy Pop, onder andere. De film zit vol wonderlijke vondsten; er zit humor verstopt in de kleinste details, terwijl alles toch bijdraagt aan de onontkoombaarheid van het noodlot als het hoofdthema van de film. Met Dead Man heeft Jim Jarmusch een uiterst eigenzinnige interpretatie geleverd van het genre "Western".

Dead Man, V.S., 1995, zwart-wit, 134 minuten.